مالکیت معنوی ( Intellectual property )

مالکیت معنوی چیست؟

مالکیت معنوی نوعی از مالکیت است که بر آفریده های ناملموس فکر و عقل انسان دلالت می کند (1). مثالهایی از زایش های فکر انسان عبارتند از : اختراعات ، کارهای ادبی و هنری ، طرح ها ، نمادها (سمبول ها) ، نام ها و تصاویر مورد استفاده در تجارت (2). سازمان جهانی مالکیت معنوی (WIPO) معتقد است که حقوق ناشی از مالکیت معنوی سبب می شود که زایش های فکری پدیدآورندگان برای آنها محفوظ باقی بماند (3).

مالکیت معنوی با عناوینی مانند ثبت اختراع ، کپی رایت و نام تجاری در قوانین مورد حمایت قرار می گیرد. این عنوان ها به افراد کمک می کنند که به رسمیت شناخته شوند و از اختراع یا نوآوری خود منفعت مالی به دست آورند. با ایجاد تعادل بین منافع شخصی ابداع کنندگان و منافع عمومی مردم ، قوانین مالکیت معنوی شرایطی را فراهم می کند که خلاقیت و نوآوری شکوفا شود.

در زیر به توصیف کوتاه مصادیق مالکیت معنوی می پردازیم.

کپی رایت

کپی رایت واژه ای قانونی است برای توصیف حقوقی که پدیدآورندگان بر کارهای ادبی و هنری خود دارا هستند. کارهایی که شامل کپی رایت می شوند عبارتند از کتاب ، موسیقی ، نقاشی ، مجسمه ، فیلم ، برنامه کامپیوتری ، پایگاه داده ، آگهی ، نقشه ، و نقشه های فنی .

ثبت اختراع

ثبت اختراع حق انحصاری است که برای یک نوع آوری در نظر گرفته می شود. به طور کلی ثبت اختراع حقی را برای دارنده آن ایجاد می کند که بر آن اساس تصمیم می گیرد که دیگران چگونه و کی از اختراع او استفاده کنند. در ازای این حق قانونی ، مالک ثبت اختراع اطلاعات فنی اختراع خود را با انتشار سند مربوطه در اختیار عموم قرار می دهد.

نام تجاری

نام تجاری نشانی است که سبب تمایز یک بنگاه اقتصادی از سایر بنگاه ها می شود. نام تجاری ریشه در زمان باستان دارد که صنعتگران نام خود را بر روی محصولاتشان حک می کردند.

طرح صنعتی

طرح صنعتی دربردارنده جنبه تزئینی یا زیباشناختی یک کالا محسوب می شود. یک طرح صنعتی ممکن است شامل ویژگی های سه بعدی مانند حجم یا سطح یک کالا و یا ویژگی های دو بعدی آن مانند الگو خطوط یا رنگ باشد.

نشانه جغرافیایی

نشانه جغرافیایی (Geographical indication) و منشا جغرافیایی (appellations of origin) علائمی هستند که اختصاصاً برای کالاهایی به کاربر می روند که منشا جغرافیایی خاصی دارند و دارای کیفیت ، شهرت ، یا ویژگی هستند که فقط در منطقه خاصی یافت می شود. در بیشتر موارد نشانه جغرافیایی در بردارنده نام منطقه ای است که کالا در آنجا حاصل می شود.

سعی شده تا حد ممکن دروس این دوره بدون لغات فنی تنظیم گردند تا مخاطبان محترم بهره بیشتری ببرند. با این حال اگر نکته ای مبهم بود با ما تماس بگیرید.

منابع:

1) https://en.wikipedia.org/wiki/Intellectual_property

2) https://www.wipo.int/about-ip/en/

3) https://www.wipo.int/edocs/pubdocs/en/wipo_pub_895_2016.pdf