-
درس 1 1
-
درس1.1
-
امتحان1.1
-
-
درس 2 1
-
درس2.1
-
امتحان2.1
-
-
درس 3 1
-
درس3.1
-
امتحان3.1
-
آناتومی سر و دندان ها برای دستیاران دندانپزشکی
آناتومی چیست؟
آناتومی علمی است که به توصیف اجزای بدن انسان می پردازد. بخش مرتبط با دندانپزشکی آناتومی سر و گردن است. این بخش بسیار مفصل است و قصد ما توضیح کل این مطالب نیست و تنها بخش کوچکی از آن که به درد دستیاران دندانپزشکی می خورد توضیح داده می شود.
1- واژه های پر کاربرد آناتومیک
برای مشخص کردن نواحی مختلف بدن از واژه های متعددی استفاده می شود که پرکاربردترین آنها توضیح داده می شوند.
برای اینکه در باره یکی از اجزا آناتومیک بحث کنیم لازم است محل آن را مشخص نماییم. بدین منظور لازم است که مبدا سنجش را همیشه در نظر داشته باشیم. بطور مثال اگر مبدا سنجش چشم باشد گوش در عقب قرار دارد ولی اگر مبدا عوض شود و گوش را مبدا در نظر بگیریم چشم در جلو واقع شده است.
پلان مید ساژیتال
صفحه ای که بدن را به دو نیمه مساوی چپ و راست تقسیم می کند پلان مید ساژیتال می نامند.
مید لاین
خط فرضی که بر روی پلان مید ساژیتال منطبق است و بدن را به دو نیمه مساوی چپ و راست تقسیم می کند، خط میدلاین یا خط میانی می نامند. این خط معمولاً مبدا تعیین محل اجزاء آناتومیک قرار می گیرد.
قدامی و خلفی
قدام به معنای جلو و قدامی یعنی جلویی یا قرارگرفته در جلو است. بر همین سبک ، خلف یعنی عقب و خلفی به معنای عقبی یا قرار گرفته در عقب است. مثلاً دندان نیش چون به میدلاین نزدیک تر است در قدام واقع شده و قدامی است و دندان عقل چون از میدلاین دورتر است در خلف واقع شده و خلفی محسوب می شود.
مزیال و دیستال
مزیال به معنای نزدیک به خط میدلاین و دیستال به معنای دور از میدلاین است. برای هر دندان می توان یک سطح مزیالی و یک سطح دیستالی در نظر گرفت. سطحی که به میدلاین نزدیک تر است سطح مزیال و سطحی که از میدلاین دور تر است سطح دیستال است. بدیهی است که سطح مزیال یک دندان در مجاورت سطح دیستال دندان مجاور قرار می گیرد. به عنوان مثال سطح مزیال دندان نیش در مجاورت سطح دیستال دندان جلوتر (دندان لترال) و سطح دیستال نیش در جلو سطح مزیال دندان عقبی (دندان پرمولر) قرار دارد.
2- استخوان های جمجمه
استخوان زایگوما
گونه را می سازد. زایگوماتیگ نام دیگر این استخوان است.
استخوان مندیبل
استخوان فک پایین است که از بالا به قاعده جمجمه اتصال دارد. بخشی از استخوان مندیبل که به قاعده جمجمه می چسبد را کندیل (Condyle) می نامند. اتصال کندیل به قاعده جمجمه مفصل گیجگاهی فکی (TMJ) را می سازد. بین این دو استخوان صفحه ای از بافت نرم الاستیک قرار دارد به نام دیسک که وظیفه آن تسهیل حرکت این دو استخوان در کنار یکدیگر است.
استخوان ماگزیلا
یا استخوان فک بالا، دندانهای فک بالا را در خود جای می دهد. بخشی از استخوان ماگزیلا که سقف دهان را می سازد، استخوان کام (Palate) می نامند.
استخوان آلوئولار
بخش هایی از استخوان ماگزیلا و مندیبل که در تماس مستقیم با ریشه دندان ها قراردارند را استخوان آلوئولار (Alveolar Bone) مینامند.
ساکت آلوئولار
وقتی دندان کشیده می شود حفره باقیمانده در فک را ساکت آلوئولار می نامند.
3- لندمارک های مهم صورت
نقاط مهم در آناتومی را لندمارک می نامند و سه نقطه مهم در بافت نرم صورت عبارتند از :
1- پره بینی یا آلا (Ala)
2- زبانه گوش یا تراگوس (Tragus)
3- گوشه چشم یا کانتوس (Cantus) که در دو طرف چشم قرار دارند و به گوشه چشم داخلی و خارجی معروف هستند.
خط فرضی آلا تراگوس
خطی که زیر پره بینی را به مرکز تراگوس وصل می کند اصطلاحاً خط آلاتراگوس می نامند. این خط در دوره رادیولوژی کاربرد دارد.
4- آناتومی دندان ها
قبل از توضیح آناتومی دندان، به نامگذاری آنها اشاره می کنیم. در زیر با نام هر دندانی آشنا می شوید.
دندان های قدامی
6 دندان جلویی فک بالا و پایین هستند که موقع خنده معلوم می شوند و عبارتند از :
– سانترال
4 دندان تخت فک بالا و پایین که به خط میدلاین چسبیده اند را سانترال یا پیش میانی می نامند.
– لترال
4 دندان تختی که در کنار دندان های سانترال قرار می گیرند را لترال یا پیش کناری می نامند. لترال های فک بالا نسبت به سانترال های فک بالا سایز کوچکتری دارند.
– کانین
4 دندان نوک تیزی که در خلف دندانهای لترال قرار میگیرند را کانین یا نیش مینامند. به این دندان ها کاسپید نیز می گویند چون مثل یک کاسپ درشت هستند.
دندان های خلفی
20 دندان ماگزیلا و مندیبل هستند که در پشت دندان های قدامی قرار دارند و عبارتند از :
– پره مولر
8 دندان خلفی را که بلافاصله چسبیده به پشت دندان های کانین هستندرا پره مولر یا آسیای کوچک می نامند. این دندانها دارای دو برجستگی هستند که هر یک از آنها را اصطلاحا کاسپ می نامند.
– مولر
12 دندانی که در خلف پرمولرها قرار دارند را مولر یا آسیای بزرگ می نامند. هر یک از این دندان ها دارای 4 کاسپ هستند. خلفی ترین دندان مولر هر فک را دندان عقل می نامند.